Үе үеийн бөхчүүд өөр өөрийн гэсэн өнгө төрх, ааш авир, адал явдалтай байж бөх сонирхогч түмэн олны сэтгэл зүрхэнд хадагдан үлдсэн байдаг.

Ширүүн урсгалт Идэр гол, шим шүүст ургамалтай нутгаас олон цолтнууд төрж тодорсныг уншигчид мэднэ. Төдий л тодроогүй нэгэн бөхийн тухай зэрэг шахам сонссоноо уншигч олондоо хүргэе.

Тэртээ 1954 онд 21 настай цэрэгт байх үедээ даян аварга Ц. Чимэд-Очироор тав даван монгол улсын начин, 1956 онд Ё.Доржоор дахин тав даван начин цолоо баталж үнэн хүчит чимэг хүртэж байсан

Дамбийн Шижээг 1973 онд Ноосны үйлдвэрийн нэгдлийн ноос хүлээн авах пүүсийн хашаанд машин дээрээс 100- 150 кг-аар шахуургадсан ноос буулгаж байхад анх харж билээ.

Дөрвийн даваанд ам авч байлаа. Намайг нэг хүн дуудаж байна. Яваад очлоо. -Хөөе, дүү хүү! Ах чинь чамайг авлаа шүү.

“Дэрэнбор" хэмээх алдарт арслан С.Самданжигмэд гуайтай яруу найрагч, зохиолч Дамбын Төрбат ийн хөөрөлджээ.

Хөвсгөл аймгийн Цагаан-Үүр сумын нутаг Уялганы голд 1918 онд малчин ард Жамсрангийн ууган хүү болон мэндэлсэн Цэвээнравдан үндэсний бөхийн ирээдүйн аварга болох хувьтай байв.

Самдан Ганжууржавын. Аварга. Баянхутаг сумнд 1899 онд төрсөн. 1947 онд нас барсан. Ард түмний дунд “ босоо” хэмээн алдаршсан.

"Монгол бөхийн түүхнээ Дуу гүний Вандан аварга хэмээн алдаршсан хуучин Сайн ноён хан аймгийн уугуул Галсанхүүгийн Вандан аварга

Монгол Улсын аварга Д.Хадбаатар үндэсний бөхөөр хэрхэн барилдаж ирсэн түүхийг уншигч та бүхэнд хүргэж байна.